Αφορμή γι αυτά που θα γράψω είναι μια παλιά συνέντευξη του Ι. Καμπανέλλη
που άκουγα εχθές το απόγευμα όση ώρα έκανα μάθημα, στο ραδιόφωνο, στην ΕΡΑ2.
Έφυγε στα 89 χρόνια του , ενώ μια εβδομάδα πριν είχε φύγει η σύντροφός
και συνοδοιπόρος στην ζωή για πολλά χρόνια , η Νίκη του.
Πολύ μικρός , μόλις 12 χρονών, ξεριζωμένος από τον τόπο που γεννήθηκε,
την Νάξο, έρχεται με την οικογένειά του στην Αθήνα, εννέα παιδιά
και οι γονείς , μέσα στην απόλυτη φτώχεια και πρέπει να δουλέψουν
όλοι για να επιζήσουν.
Το πρωί δουλειά, το βράδυ σχολείο που όμως δεν θα το τελειώσει ποτέ
γιατί θα παει στην Σιβιτανίδειο και θα σπουδάσει κάτι εντελώς άσχετο
με τον μετέπειτα δρόμο που θα ακολουθήσει…..Σχεδιαστής.
Έρχεται η κατοχή και από μια ‘’νεανική επιπολαιότητα’’ όπως έλεγε
και ο ίδιος βρέθηκε ‘’ εθελοντικά ‘’ σχεδόν στην κόλαση του Μαουτχάουζεν.
Είχαν φύγει με ένα φίλο του με πλαστά διαβατήρια για την Αυστρία, όπου
τους συνέλαβαν και τους οδήγησαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης.
Ο Ι. Καμπανέλλης θα επιζήσει και το 1945 θα ελευθερωθεί και θα
επιστρέψει στην Ελλάδα, στην Αθήνα.
Μια παράσταση ‘’ Ένα κομμάτι γης ‘’ που θα παρακολουθήσει από τον θίασο
του ‘’ Θεάτρου Τέχνης ‘’ που έχει ιδρύσει ο Κάρολος Κουν τρία
χρόνια νωρίτερα, θα τον συγκλονίσει όπως αφηγήθηκε ο ίδιος
και αναρωτιόταν πως γίνεται να τον επηρεάσει τόσο πολύ το ψέμα
του θεάτρου εκείνον που είχε ζήσει την αλήθεια του Μαουτχάουζεν!
Θέλει να γίνει ηθοποιός αλλά δεν έχει απολυτήριο γυμνασίου και δεν τον
δέχονται., οπότε βρίσκει άλλο δρόμο για να εισχωρήσει στο θέατρο.
Γράφει ακατάπαυστα, ώσπου το 1950 ένας θιασάρχης ο Διαμαντής Λεμός
με ένα μικρό θεατράκι στην Καλλιθέα θα ανεβάσει το πρώτο του έργο
‘’ ο χορός πάνω στα στάχυα’’, ενώ παράλληλα δουλεύει για την τότε ΕΙΡ
στο ραδιοφωνικό θέατρο κάνοντας μεταφράσεις, διασκευές
και συνεχίζει το γράψιμο με δικά του έργα που όμως δεν ενδιαφέρεται
κανένας να ανεβάσει .
Ώσπου έρχεται ο Κακογιάννης και παίρνει την
‘’Στέλλα με τα Κόκκινα Γάντια ‘’ και γυρίζει την ‘’ Στέλλα’’ ,
ρίχνοντας μια γροθιά στην συντηρητική κοινωνία
της εποχής με μια γυναικάρα , την Μελίνα μας, να τολμάει να πει
‘’ θα κάνω ότι γουστάρω’΄ στον άντρα που θέλει να την παντρευτεί
και αυτή αρνείται! Ανήκουστο για τα ήθη της εποχής.
Ακολουθεί ο ‘’ Δράκος’’ του Ν. Κούνδουρου με τον Ντίνο Ηλιόπουλο
και η επιτυχία έχει έρθει για τον Ι. Καμπανέλλη που βλέπει τα έργα του
πια να ανεβαίνουν στο θέατρο.
Έχει πια γίνει φίλος με τον Κούν και έρχεται μια ακόμα επιτυχία,
η ‘’ Αυλή των Θαυμάτων’’, ένα έργο σταθμός που απεικονίζει
ρεαλιστικά την Ελλάδα της εποχής.
Η τελευταία παράσταση ήταν το 1973 ‘’ Το Μεγάλο μας Τσίρκο’’
με την Τζένη Καρέζη και τον Κώστα Καζάκο.
Στην συνέντευξη που άκουγα εχθές, ο Ι. Καμπανέλλης έλεγε
ότι παρουσίασαν προς έγκριση πάνω από 30 ξεχωριστά κείμενα
για να περάσουν τελικά τα 10, το ένα πιο έντονο από το άλλο.
Τελικά αυτά που πήραν στα χέρια τους οι ηθοποιοί
ήταν και εκείνα που είχαν την αληθινή επανάσταση μέσα τους.
Ο Ι. Καμπανέλλης έχει γράψει και σενάρια όπως το ‘’ Ποτάμι ‘’
του Ν. Κούνδουρου, αλλά και στίχους που μελοποιήθηκαν
από τον Μ. Θεοδωράκη , τον Σ. Ξαρχάκο,
τον Μ. Χατζηδάκη και εντάχθηκαν μέσα στα θεατρικά του έργα.
Αυτός ο άνθρωπος που ποτέ του δεν τελείωσε το σχολείο
και μέτρησε 50 ολόκληρα χρόνια γράφοντας έργα που είναι
πολιτιστική κληρονομιά μας, κηρύχθηκε επίτιμος Διδάκτωρ
στα Πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης, της Κύπρου και της Αθήνας.
Ο ίδιος έλεγε για όλα αυτά που κατέκτησε.
‘’ Είμαι πάρα πολλά για να μην είμαι τίποτα και λίγος για να είμαι κάτι ‘’
αυτό είναι το τίμημα της γενιάς μου. Σήμερα υπάρχει το εντελώς αντίθετο.
Σήμερα υπάρχει το Επιστημονικό Προλεταριάτο.
Σήμερα οι Νέοι δεν είναι τίποτα γιατί είναι πάρα πολλά.
Οι εκδόσεις ‘ ΚΕΔΡΟΣ’ έχουν εκδώσει τα Θεατρικά Απαντά του
και οι χθεσινές εφημερίδες είχαν αρκετά αφιερώματα στην ζωή και το έργο του.
